«Κύριε Τάσο, χθες πήγαμε σε wine bar!» μου είπε κάποτε ο γυμναστής μου χαμογελώντας πλατιά… Τον είχα ζαλίσει με τις προτροπές μου να πάει με την παρέα του σε ένα wine bar να δοκιμάσουν κρασί. Καταχάρηκα! «Μπράβο! Επιτέλους!» του απάντησα «… και πως σας φάνηκε;». Εκεί ήταν που το χαμόγελο έγινε δυνατό γέλιο: «Κύριε Τάσο, ήρθε αυτός για τα κρασιά και άρχισε να μας λέει για ‘σώμα’, ‘μύτη’, αρώματα λουλουδιών, ουρανίσκους και διάφορα άλλα… δεν καταλάβαμε τίποτα! ...Και παραγγείλαμε μπύρα!!»… και το χαμόγελο έγινε τρανταχτό γέλιο! Γέλασα και εγώ… τώρα, γέλιο ήταν, κλάμα ήταν, δεν ξέρω…
Συμπέρασμα: Άλλη μια ευκαιρία χάθηκε να αποκτήσει το κρασί 4 ακόμα φίλους…
Έχω γράψει για αυτό το περιστατικό σε άρθρο μου στο House of Wine. Το επαναλαμβάνω σήμερα εδώ γιατί είναι χαρακτηριστκό μιας παθογένειας του κρασιού: Το Ελληνικό κρασί έχει δυο θανάσιμους εχθρούς: Το «χύμα» και τη «γλώσσα» του… με το δεύτερο να είναι εχθρός σε παγκόσμιο επίπεδο, και με τους κριτικούς οίνου και τους διάφορους οινογράφους να διαιωνίζουν το πρόβλημα... Δυστυχώς κάποιοι γράφουν για να διαβάζονται από "εαυτούς και αλλήλους", και για να κάνουν τους απλούς καταναλωτές να το βάζουν στα πόδια πανικόβλητοι προς μπύρα, κόκα-κόλα και ομοειδή... Παραφράζοντας το γνωστό στιχάκι του Σαββόπουλου «Οι εμπνεύσεις τους είναι γλωσσοδέτες/ είναι συχνά σαν τους τριγύρω σκηνοθέτες/ που οδηγήσαν μια γενιά/ στα πιο βαθιά χασμουρητά»... διαβάστε το «…σαν τους τριγύρω οινογράφους, που οδηγήσαν μια γενιά στα πιο βαθιά χασμουρητά».
Περνάμε δυστυχώς -και στην οινογραφία- μια χαοτική εποχή, μια εποχή βαθιάς κρίσης, ακριβώς όπως και στο σινεμά μετά τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 που το δημιουργικό οίστρο των Νικολαΐδη, Βεργίτση, Μαρκετάκη, Λιάπα κλπ. ήρθαν να αντικαταστήσουν τα κακέκτυπα του Αντονιόνι, καθιερώνοντας μια αφόρητη κινηματογραφική γλώσσα, και γι’αυτό και η παραπάνω γνωστή ρήση του Σαββόπουλου.
Θα ήταν μάλλον υπερβολή αν πω οτι αυτοί όλοι με κέντρο τη… σφηκοφωλιά γνωστού ένθετου -passè επιτέλους!- που ανεβοκατέβαζε «ημετέρους» οινοποιούς που έδιναν γη και ύδωρ για μια λεξούλα για τα κρασιά τους, επηρέασαν την πορεία του Ελληνικού κρασιού, όπως οι βαρετοί σκηνοθέτες τον Ελληνικό κινηματογράφο. Δόξα τον θεό, η ευρεία μάζα των ευκαιριακών καταναλωτών κρασιού, οι «οινόφιλοι του Σαββατοκύριακου», ναι, αυτοί που κάνουν τις τεράστιες αγορές κρασιού, μάλλον τους αγνόησαν και τους αγνοούν… εντούτοις έκαναν ένα μεγάλο κακό σε εκείνους τους πραγματικούς συνειδητούς οινόφιλους, που τους οδήγησαν σε «αδιέξοδες ατραπούς» και που τους ευνούχισαν όσον αφορά στην απόλαυση του κρασιού με τα «διδάγματα» και τα «παραδείγματά» τους…
Αφού καθιέρωσαν μια κυριολεκτικά ακατάληπτη γλώσσα στον απλό φίλο του κρασιού, -κάτι σαν το οργουελλιανό newspeak στο «1984»- αφού περιέγραψαν ανύπαρκτες γευστικές και αρωματικές «ιδιότητες» των κρασιών, αφού εισήγαγαν άγνωστες λέξεις στο οινικό λεξιλόγιο, αφού έδωσαν αρώματα και γεύσεις στο σχιστόλιθο της Σαντορίνης και στα βότσαλα της Λούτσας, αφού ανήγαγαν σε… απόλαυση τα αρώματα κοπριάς, δέρματος και αυτά από τα ούρα γάτας, αφού τους έμαθαν τα αρώματα του λίτσι που σχεδόν κανείς δεν έχει μυρίσει, αφού η «μεγάλη ιέρια του οίνου» βρήκε αρώματα «φρεσκοαντλημένου πετρελαίου» στα Riesling -μνήμες μάλλον απο την μηδέποτε πραγματοποιηθείσα επίσκεψή της σε πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου, αφού ο Πηνειός έγινε ο «Νέος Ροδανός» για να υμνηθούν τα συμπαθητικά κρασιά «ημετέρου» οινοποιού της σειράς, αφού, αφού… στο τέλος κατάφεραν και ώθησαν μια γενιά οινόφιλων σε επαγγελματικές σχολές, όπου τα διάφορα «levels», τα «dlplomas» και οι άλλοι οινικοί τίτλοι που απονέμονται σαν πιστοποιητικά γνώσης -πολύ χρήσιμης πράγματι σε επαγγελματίες του οίνου αλλά απολύτως άχρηστης (και επιβλαβούς) σε απλούς οινόφιλους- αντικατέστησαν την απόλαυση του κρασιού…
Σας βλέπω να απορείτε: «Επιβλαβής η γνώση; Είναι δυνατόν… τι λες τώρα;»
Και όμως… όταν, αντί να απολαμβάνεις το κρασί με την παρέα σου, στριφογυρίζεις ποτήρια για να ανακαλύψεις αρώματα, ρουφάς θορυβωδώς πλαταγίζοντας τη γλώσσα με αηδιαστικούς ήχους, και στο τέλος αραδιάζεις στην κατάπληκτη παρέα σου ανύπαρκτα αρώματα και ακατάληπτες ιδιότητες, για ποιά απόλαυση μιλάμε;! Επιπλέον, πόση «ζημιά» προκαλείς στην παρέα σου, που αισθάνεται οτι ποτέ δεν θα μπορέσει να φθάσει τα δικά σου «ύψη γνώσης» και να εκτιμήσει το κρασί, αφού το θεωρεί σαν κάτι εξαιρετικά δύσκολο!
Το κρασί πρέπει να ξεφύγει από αυτό το λεκτικό «ζουρλομανδύα», από τα ασφυκτικά δεσμά της γλώσσας των οινογράφων, οινοκριτικών, οινοδημοσιογράφων και των διαφόρων μιμητών τους καταναλωτών, που αναπαράγουν τις ίδιες ανοησίες σε δεκάδες posts στο Facebook. Η καθιέρωση των snob του κρασιού, οργανωμένων μάλιστα σε «ομάδες οινόφιλων», αυτών των αμαθών «γιαλαντζί οινοκριτικών» των social media, με τις «κρασάρες», τα «ληγμένα» για τα παλαιωμένα κρασιά (η πιο χυδαία οινική έκφραση!), την αμετροέπεια, την λατρεία παλαιωμένων «ξυδιών» πια, την προσπάθεια «ανακάλυψης διαμαντιών» σε οινοποιεία-σπήλαια παραγωγής 1000 φιαλών το χρόνο όταν τα πραγματικά διαμάντια βρίσκονται κάτω από τη μύτη τους σε καταξιωμένα οινοποιεία, την χυδαία προβολή των «κατορθωμάτων» τους σε δείπνα με δεκάδες πανάκριβα κρασιά παρατεταγμένα δίπλα σε ασήμαντες ελληνικές «κρασάρες» που -αν πράγματι τα ήπιαν όλα- σίγουρα μετά από λίγο δεν έπαιρναν χαμπάρι τι έπιναν, όλα αυτά και πολλά ακόμα αποτελούν «κατορθώματα» της οινογραφίας, των οινογράφων και των μιμητών τους.
Αν θέλετε να μπείτε στο κλειστό κλαμπ των snob του κρασιού, θα πρέπει να γνωρίζετε τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες: μια από τα αγγλικά ή γαλλικά, και απαραίτητα winespeak, τη γλώσσα των ειδικών του κρασιού! Όλα γύρω από το κρασί τείνουν να δημιουργήσουν εντυπώσεις… τα ειδικά ποτήρια, εκατοντάδες από αυτά, άλλα για λευκό, ερυθρό, ροζέ, ακόμα και για κάθε ποικιλία, αραδιασμένα πάνω στο τραπέζι, μαζί με τις καράφες, τα decanters, τα ειδικά ανοιχτήρια, τα drop stops δημιουργούν την αίσθηση μιας «αριστοκρατίας του οίνου», με κορυφαίο όμως διαβατήριο αυτή την «ξένη γλώσσα» για τους πολλούς, τη γλώσσα των ειδημόνων, τη «δική» μας γλώσσα, που ξεχωρίζει την «κάστα» μας από την πλέμπα. Με μια μικρή, αλλά… ουσιαστική παρατήρηση: Αυτή η «πλέμπα», η φοβισμένη και κομπλεξαρισμένη με το κρασί είναι τεράστια… και αν δεν φτιάξουμε μια γλώσσα του κρασιού κατανοητή από αυτούς, το εμφιαλωμένο κρασί θα μείνει εκεί που σήμερα είναι…
Γράφει ο Γιάννης Καρακάσης MW σε μια… εντυπωσιακή ομολογία, σε ένα άρθρο του για τη γλώσσα κρασιού που το ενστερνίζομαι απόλυτα (https://www.karakasis.mw/lexilogio-toy-krasioy):
«Πολλοί όμως κατηγορούν ότι εμείς είμαστε οι φταίχτες, οι υπεύθυνοι που υπάρχει ασυνεννοησία και που μπερδεύεται ο καταναλωτής ή που απομακρύνεται από το κρασί. Και αυτό γιατί πολλές φορές χρησιμοποιούμε πομπώδεις, περίπλοκες ενίοτε ακαταλαβίστικες εξωγήινες (ΕΤ) λέξεις. Συχνά πυκνά, χωρίς να ξέρουμε ούτε εμείς οι ίδιοι τι εννοούμε με αυτές. Φταίμε εμείς, φταίει ο καταναλωτής που δεν έχει ακόμα εκπαιδευθεί…ένα είναι σίγουρο ότι ο πομπός και ο δέκτης δεν είναι συντονισμένοι στην ίδια συχνότητα».
Ακόμα και μια τόσο κοινή και καθιερωμένη λέξη στη γλώσσα του κρασιού, ο όρος «ξηρός» είναι ακατανόητος στους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν winespeak… αν σας ακούγεται τρελό, στα πάντα πλην του κρασιού το «ξηρό» είναι το αντίθετο του «υγρός»… και μόνο στο κρασί το αντίθετο του «γλυκός»!
Χρειαζόμαστε πραγματικά οινογράφους;
Θα σπεύσω να απαντήσω «ασφαλώς!» Αλλά νέους οινογράφους, που θα γράφουν και θα περιγράφουν το κρασί στα… ελληνικά και οχι στην κρυπτική γλώσσα που καθιέρωσαν οι προηγούμενοι! Οινογράφους που θα περιγράφουν το κρασί έχοντας στο μυαλό τους τους απλούς καταναλωτές. Με περιγραφές που θα φέρουν τους «οινόφιλους του Σαββατοκύριακου» πιό κοντά στο κρασί, κάνοντας το κρασί αναγκαία συνιστώσα του καθημερινού τους τραπεζιού. Σήμερα, που υπάρχουν -χάρη στην κρίση, όσο αστείο ή περίεργο και αν φαίνεται!- πολύ φθηνά ποιοτικά κρασιά, μόνο η άγνοια και ο φόβος εμποδίζει αυτό τον στόχο, που θα πρέπει να είναι ο στόχος όλων όσων ασχολούνται επαγγελματικά με το κρασί… Οινογράφους που θα περιγράφουν ένα κρασί με λέξεις όπως «νόστιμο», «ζωηρό», «έντονο», «πιπεράτο», «στυφό», «απαλό», «παχύ» «λεπτό», «φίνο», «ισορροπημένο», «αρμονικό», «μπαχαρένιο/πιπεράτο»… και με αρώματα που ο απλός καταναλωτής θα αναγνωρίζει από αυτά που έχει μυρίσει στα λουλούδια της βεράντας του ή του μπαλκονιού του, του κήπου, του πάρκου ή στις μυρωδιές του χωριού του…
Δεν είναι δικό μου καθήκον μόνο να συνεισφέρω στη νέα γλώσσα του κρασιού. Είναι καθήκον όλων, των φίλων του κρασιού συμπεριλαμβανομένων, των φιλόλογων, των συγγραφέων, αλλά και των οινογράφων που θα ενστεριστούν αυτή τη μεγάλη γλωσσοπλαστική προσπάθεια.
Είναι ένα project τεράστιο αυτή η αποδόμηση της οινικής γλώσσας, δύσκολο αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον, που πρέπει να ξεκινήσει ΤΩΡΑ …
Opmerkingen